گياه صبر زرد دارويی با نام علمی ‪ آلوورا از جمله گياهان دارويی با ارزش دنياست كه در فضای باز و در برخی مناطق ديگر كشور در گلخانه كاشت می شود. آلوئه ورا گياهی است با ظاهر بوته ای انبوه، پايا، هميشه سبز، شاداب و پر طراوت که ارتفاع آن حدود ۶۰ سانتی متر می باشد كه دارای ساقه چوبی كوتاه به ضخامت پنج الی ده سانتی متر و برگهاي نيزه‌ ای شكل كه مستقيما به محور ساقه متصل هستند می باشد

گياه دارويی صبر زرد یا آلوورا با اقليم جنوبی كشور ایران سازگار است و به خوبی در استان هاي جنوبی كه دارای منابع آبی كمی هستند قابل پرورش است.

این گياه بومي مناطق گرم و خشك است كه در استان‌هاي جنوبي كشور ایران به خصوص استان بوشهر و استان هرمزگان رشد مي‌كند.

اين گياه، خاص مناطق آفريقايى است كه به آن زنبق بيابانى يا صحرايى هم مى گويند. در برخى كشورها با نام هايى چون «گياه جاودانگى»، «گياه دارويى»، «گياه ملكه» و… نيز ناميده مى شود.

وقتى برگ آن بريده شود، ژلى از داخل گياه آلوورا خارج مى شود كه اثر دارويى خارق العاده اى دارد. نام اين گياه از زبان عربى به ساير زبان ها آمده است. در زبان عربى Aloe به معناى «تند و تيز و تلخ» است. علت اين نامگذارى به طعم و مزه مايع داخل برگ گياه مربوط مى شود.

نخستين بار مصرى ها، گياه صبر زرد را براى درمان زخم ها، سوختگى ها و عفونت ها به كار مى گرفتند. پس از آنها يونانى ها، اسپانيايى ها و آفريقايى به شيوه ها و منظورهاى مختلف از اين گياه استفاده مى كردند. براى مثال شكارچيان آفريقايى از ژل آن بر بدن خود مى ماليدند تا عرق نكنند و بدنشان بوى بد نگيرد! از دهه ۱۹۳۰ به بعد تحقيقات علمى و وسيعى بر روى تركيبات و خواص دارويى اين گياه انجام شد و دريافتند ژل صاف شده اين گياه قدرت عجيبى در درمان زخم ها و سوختگى ها دارد.

تركيبات شگفت آور گياه آلوورا ( آلوئه ورا)

بايد گفت در كمال شگفتي ۹۶ درصد ساختمان ژل آلوئه ورا از آب تشكيل شده است. ۴ درصد باقي مانده اما حاوي مواد فراواني است كه ۷۵ نوع آن شناخته شده اند. تركيباتي كه در ژل آلوئه ورا يافت شده اند از پلي ساكاريدها هستند كه قادر به كاهش و ترميم التهاب هستند. اين تركيب همچنين داراي ويژگي آنتي باكتريال و ضدميكروب است. آنتي اكسيدان هايي در قالب ويتامين هاي آ، ب، ث، اي، آمينواسيدها، روي و اسيدهاي چرب ضروري نيز در اين تركيب يافت مي شوند. كلسيم و آلوئين نيز در آلوئه ورا موجود هستند، آلوئين مليني بسيار قوي است.

حدود ۹۶ درصد از وزن گیاه صبر زرد را آب تشكيل داده است و مابقى شامل چربى هاى ضرورى آمينواسيدها، ويتامين ها، املاح، آنزيم وگليكوپروتئين است!

اين گياه حداقل داراى ۳ اسيد چرب با خاصيت ضدالتهابى است كه براى معده ، روده كوچك و روده بزرگ مفيد است.

ويتامين هاى تشكيل دهنده گیاه صبر زرد عبارتند از ويتامين C ، B12 ، B6 ، B2 ، B1 ، A و E. «آلوئه ورا» با خاصيت اعجاب انگيز خود مى تواند تمام اسيد آمينه هاى ضرورى بدن را در اختيار شخص مصرف كننده قرار دهد.

هيچ چيز اين گياه به تنهايى شگفت انگيز و خارق العاده نيست. بلكه همراهى و يك جا جمع شدن تمام مواد مورد نياز بدن از گروههاى مختلف غذايى است كه آن را منحصر به فرد كرده است. تجمع اين مواد در درون يك گياه واحد را مى توان به جمع شدن تعدادى نوازنده در يك گروه بزرگ موسيقى تشبيه كرد. (همان طور كه هر كدام آنها، هرگز و به تنهايى اثر و جاذبه اجراى گروهى و دسته جمعى را ندارند.)

ژل آلوورا حاوي گليكوپروتئين است كه از تورم و درد جلوگيري و روند بهبود را تسريع مي كند و همچنين حاوي پلي ساكاريد است كه رشد و ترميم پوست را تحريك مي كند. “آنتراكوئين” موجود در شيرة Aloe به عنوان مسهل مؤثر عمل مي كند. اين مواد شيميايي در مقادير كم، مي توانند از تشكيل سنگ كليه جلوگيري كنند.از ژل Aloe براي درمان زخمهاي دروني و بيروني نيز مي تواند استفاده كرد. اين ماده روند درمان بسياري از جراحات پوستي از جمله زخمها، سوختگيها و يخ زدگي را تسريع مي كند.

شيرة ‌گیاه صبر زرد مسهل مفيدي است، اما چون مي تواند سبب گرفتگي دردناك عضلات شود، غالباً استفاده نميشود. با ميزان مصرف كمتر، شيرة Aloe مي تواند از سنگ كليه پيشگيري يا اندازة سنگ را كوچكتر كند. اين ماده به عنوان تسهيل كننده دفع مدفوع به ويژه در افرادي كه مبتلا به وبواسير هستند ماده مفيدي است.

عصارة Aloe شكل ژل اين گياه است كه مصارف داخلي دارد و چون داراي خواص ضد ميكروبي است، از آن براي درمان عفونتهاي ميكروبي مجاري معده اي-روده اي نيز مي توان استفاه كرد. چون اين ماده اسيدهاي معده را كه سبب تشديد زخمها ميشود كاهش مي دهد براي درمان زخمهاي معده نيز مؤثر است.تحقيقات اخير نشان داده كه “مانوز استيله” به عنوان يك تركيب ضد ويروسي، داراي خواص درماني ضد ويروس ايدز است. مانور استيله خود ويروس را مورد حمله قرار مي دهد اما مهمتر اينكه، ميزان تأثير AZT را (يك داروي مؤثر در درمان عفونت ويروس HIV) تا حد زيادي بالا ميربرد. اگر اين تركيب دارويي با Aloe مصرف شود، ميزان AZT مورد استفاده براي HIV را مي توان تا ۹۰% تقليل داد كه اين امر از هزينه ها و عوارض جانبي AZT تا حد زيادي خواهد كاست.

ژل خوراكي آلوئه ورا شامل بيش از ۷۵ مواد مغذي از لحاظ غذايي و ۲۰۰ تركيب فعال، ۲۰ نوع ماده معدني، ۱۸ آمينو اسيد و ۱۲ نوع ويتامين است. اين ژل بي نهايت مطبوع است.

در منابع دارويي فهرست مصارف آلوئه ورا تقريباً به اندازه فهرست مواد تشكيل دهنده آن طويل است. از بارزترين خواص آلوئه ورا جلوگيري از ضايعات پوستي و ترميم آنها است. مصرف خوراكي آلوئه ورا نيز به گوارش غذا كمك مي كند، سلامتي قلب و عملكرد كبد را بهبود مي بخشد، قند و كلسترول خون را كنترل مي كند، توليد انرژي را افزايش داده، درد مفاصل را تسكين مي دهد، شش ها را پاك مي سازد، سيستم ايمني بدن را تقويت مي كند و زخم ها و جراحات را ترميم مي نمايد. اما با وجود خواص بسيار آلوئه ورا و با آنكه تاكنون هيچ عوارضي از مصرف آن گزارش نشده است پزشكان مصرف خوراكي آن در طول دوران بارداري و شيردهي را براي خانم ها منع مي كنند. آلوئه ورا چنان خواص چشمگير و متعددي دارد كه نام ها و القاب زيادي براي خود كسب كرده است از جمله: گياه درمانگر، گياه سوختگي، دكتر گلداني و گرز بهشتي.

در حال حاضر محصولات مختلفي از گياه آلوورا در صنايع مختلف غذايي، آرايشي و بهداشتي دارويي در دنيا توليد و عرضه مي‌شود.

در حال حاضر اين گياه دارويي در صنايع مختلف غذايي شامل انواع نوشابه‌ها، كمپوت، دوغ و غيره و همچنين در صنايع آرايشي و بهداشتي شامل انواع كرم‌ها، لوسيون‌ها، شامپوها، صابون‌ها، شوينده‌ها و در صنايع دارويي در كپسول ها، قرص‌هاي جوشان و غيره مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

اندام مورد استفاده اين گياه دارويي برگهاي آن است.